Il velogemel è ina scarsola en furma da velo originala da Grindelwald. Ella consista d’ina construcziun da lain cun dus schlusigls ed in guvernagl e permetta da guidar e manischar a sesend cun mover las chommas e stuschar cun ils chalzers, pia in pau sco tar l’emprim velo da Drais (dresina). Il velogemel è vegnì inventà 1911 a Grindelwald da Christian Bühlmann, in absolvent da la scola d’entagliaders da Brienz e schef d’ina resgia, per arrivar pli svelt a la destinaziun sur percurs planivs e pendents sin naiv. Sa basond sin il pled dialectal «Gemel» per scarsolas han ils indigens bainbaud ina giada numnà quest vehichel velogemel. Quel vegn anc adina duvrà per ademplir duairs quotidians. Ma ozendi è el cunzunt in urdain da sport ed object d’amaturs. A Grindelwald entaupan ins savens schlittunzas e schlittunzs da velogemels sin las pistas da scarsola e dapi 1966 è là mintg’onn in campiunadi mundial.
Il velo da naiv è in exempel per in artisanadi innovativ: El è in’invenziun apparentamain simpla ch’è sa mantegnida dapli che tschient onns e ch’è colliada fermamain cun l’identitad locala. Il velogemel represchenta plinavant in diever innovativ correspundent a la natira: Or da la resursa lain ch’è disponibla en abundanza è vegnì stgaffì in vehichel per quest lieu d’enviern ch’è ritg da naiv. Ils velogemels vegnan producids exclusivamain a Grindelwald, tut en tut 30 fin 50 tocs per onn. Vendids vegnan els dentant en l’entira Svizra ed er a l’exteriur – ed els èn daventads ina caracteristica da Grindelwald.
