En l'Appenzell Dadens vivan guaridras e guariders che prendan davent ils mals u la fevra, stinentan il sang, stgatschan variclas u stizzan la «arsira». Quai èn persunas medicinalas laicas che pratitgeschan cun agid da versets curativs u da furmlas da benedicziun. La forza da la guariziun vegn dada vinavant d'ina generaziun a l'autra. Per ils tractaments na dastgan las guaridras ed ils guariders pretender nagin onurari.
En cumparegliaziun cun autras regiuns è questa tradiziun da guariziun restada zunt viva en il chantun Appenzell Dadens pervia da l'ambient favuraivel (catolic). Ellas existan dentant er en la Svizra centrala ed en la Svizra franzosa, cunzunt en ils chantuns Giura e Friburg. Las guaridras ed ils guariders vesan lur activitad sco uraziun u la pratitgeschan almain en stretga colliaziun cun uraziuns. Difficila da valitar è l'impurtanza da la guariziun tras uraziun per la sanadad. Cumbain che la gronda part da las abitantas e dals abitants dal chantun enconuscha questa «subcultura», sa tracti d'in fenomen ch'è per gronda part zuppà da la publicitad. Rapports davart eveniments cun guariziuns nunspetgadas e surprendentas tras las uraziuns da guaridras e da guariders han ina plazza stabla en ils raquints individuals da bleras persunas.
