Musica populara en l'Appenzell ed en il Toggenburg

Sco furma primara dal chant vala il jodel natiral. Tranter auter vegn el tgirà en l'Appenzell ed en il Toggenburg, là però a pliras vuschs. En l'Appenzell Dadens ha el num «Rugguusseli», en l'Appenzell Dadora «Zäuerli» u «Chlausezäuerli», en il Toggenburg din ins «johle». Fitg savens vegni jodlà tar il rotatalers, il «Talerschwingen»; il triaccord, chaschunà dals tocs munaida che circuleschan en las cuppas sco accord da basa permanent (bordun) tar il jodel natiral, è tipic per la regiun enturn il Säntis. Er cun instruments ad artg e cun instruments a flad vegnan interpretadas las melodias dal jodel natiral («Stegräf», «stegrääfle»).

Impurtanta per la pratica instrumentala da la regiun è la musica ad artg. En l'Appenzell Dadens ed en las parts davant da l'Appenzell Dadora vegnan talas numnadas per l'emprima giada l'onn 1874. En la part davos da l'Appenzell Dadora è naschida l'onn 1884 la musica ad artg d'Urnäsch (famiglia Alder). L'onn 1892 vegn resguardà sco onn da fundaziun da la musica ad artg originala appenzellaisa, in quintet da duas gìas, in arpret, in cello ed in giun. L'onn 2009 sunavan en l'Appenzell passa ina dunsaina da furmaziuns originalas da musica ad artg, en il Toggenburg duas. Latiers vegnan anc 41 autras furmaziuns instrumentalas appenzellaisas, tranter quellas er talas cun orgelet da maun. Occurrenzas bainvisas, a las qualas las musicistas ed ils musicists sunan, èn las «Alpstobede», las festas d'alp. Questas festas da saut da l'Alpstein èn quasi svanidas durant in tschert temp, ma prospereschan ussa puspè e vegnan pratitgadas actualmain en diesch lieus.

Il repertori da la musica instrumentala appenzellaisa e dal chant da jodel vegn documentà ed elavurà dal Center per la musica populara appenzellaisa e toggenburgaisa en la Chasa communala a Gonten.


Descripziun detagliada


Sparta

Expressiuns oralas
Praticas socialas


Chantun


Documents sonors

«Zäuerli», Appenzell Dadora, cun trais parts ed in «Zaur» a la fin, 1975 © Zentrum für Appenzellische Volksmusik

«Rugguusseli» cun trais parts cun rotatalers, Appenzell Dadens © Zentrum für Appenzellische Volksmusik

Publicaziuns

Margaret Engeler: Das Beziehungsfeld zwischen Volksmusik, Volksmusiker und Volksmusikpflege am Beispiel der Appenzeller Streichmusik. Herisau, 1984

Hans Hürlemann, Amelia Magro: Brummbass, Geige, Hackbrett (100 Jahre Streichmusik Alder). St. Gallen, 1984

Joe Manser: Appenzellische Volksmusik (Das Land Appenzell 39). Herisau, 2010

Johann Manser: Heemetklang us Innerrhode. Appenzell, 1979

Albrecht Tunger: Geschichte der Musik in Appenzell Ausserrhoden. Herisau, 1993

Zentrum für Appenzellische Volksmusik (Ed.): Altfrentsch, älteste Tanzmusik aus dem Appenzellerland. Gonten, 2006

Zentrum für Appenzellische Volksmusik (Ed.): Alpstobede im Alpstein. Gonten, 2009

Chavazzins

Contact

Zentrum für Appenzellische Volksmusik
E-mail

KlangWelt Toggenburg
E-mail

Verband Schweizer Volksmusik VSV
E-mail

Stampar il contact

https://www.lebendige-traditionen.ch/content/tradition/rm/home/tradiziuns/musica-populara-en-l-appenzell-ed-en-il-toggenburg.html