Musica populara e «Jutz» en la Svizra centrala

Las tendenzas innovativas da la musica populara instrumentala, creada enturn l'onn 1900, derivavan per gronda part da la Svizra centrala. Il «Schwyzerörgeli» sco in instrument caracteristic è vegnì sviluppà, construì e vendì a partir da l'onn 1886 a Pfäffikon ed a Sviz. L'emprima generaziun da musicists derivava surtut dal chantun Sviz e sunava a partir dals onns 1920 da preferenza a chaschun da sauts en la citad da Turitg. En il rom da la defensiun spiertala da la patria avant la Segunda guerra mundiala è la musica populara vegnida idealisada sco «musica patriotica». Al cumenzament dals onns 1990 hai dà novs impuls cun numerusas interpretaziuns novas, e quellas han – sco trend – la finala er chattà l'accoglientscha dal public urban. Oz tanscha la paletta da las furmaziuns dal duo d'orgelet da maun sur il trio da musica populara fin a la chapella. La varietad dals stils cumpiglia il stil da la Svizra centrala, il stil d'orgelet da maun da Sviz fin a l'uschenumnada «musica populara nova». En il sectur dal chant da jodel ha l’uschenumnà «Jutz» u «Naturjutz» ina rolla impurtanta en la Svizra centrala. Il «Jutz» – ch'ins na sa betg propi cur ch'el è naschì – è pli vegl che la chanzun da jodel che datescha dal cumenzament dal 20avel tschientaner. Tar las melodias che sa basan sin vocals pon vegnir distinguidas tradiziuns regiunalas. Zunt caracteristics èn il «Jutz» dal Muotathal, il «Juiz» da la Sursilvania, il «Juiz» da la Sutsilvania ed il «Jutz» da l'Entlebuch. Els vegnan pratitgads cunzunt en il ravugl da la pastriglia ed en il rom da clubs da jodladers locals.


Descripziun detagliada


Sparta

Expressiuns oralas


Chantun


Documents sonors

Cun in «Löckler» e cun in curt «Jutz» vegnan las vatgas clamadas per mulscher © Alois Schmidig (Gesang), Sylvie Bolle Zemp (Aufnahme)/Aus: Lex voix du monde. Une anthologie des expressions vocales. Paris: Centre Nacional de la Recherche Scientifique/Musée de l’Homme, 1996

Publicaziuns

Beat Christen: Tänzli vom Staldä z'Ängelbärg. Die Volksmusik-Dynastie Feierabend. Originalmelodien auf CD im Heft (Engelberger Dokumente 23). Engelberg, 2004

Gesellschaft für die Volksmusik in der Schweiz (Ed.): Schweizer Volksmusik-Sammlung. Die Tanzmusik der Schweiz des 19. und der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts. Aus dem Nachlass von Hanny Christen. Altdorf, 2002

Haus der Volksmusik (Ed.): Josef Stump & Balz Schmidig. Zwei Schwyzerörgeli-Pioniere am Anfang des 20. Jahrhunderts. Geschichte - Noten - CD. Altdorf, 2009

Alois Koch (Ed.): Kreative Provinz. Musik in der Zentralschweiz. Luzern, 2010

Heinrich J. Leuthold: Der Naturjodel in der Schweiz. Wesen, Entstehung, Charakteristik, Verbreitung. Altdorf, 1981

Dieter Ringli, Dieter: Schweizer Volksmusik. Von den Anfängen um 1800 bis zur Gegenwart. Altdorf, 2006

Ernst Roth: Schwyzerörgeli. Geschichte - Instrumentenbau - Spielpraxis. Altdorf, 2006

Ernst Roth: Märchler Volksmusiker. Die Geschichte der Ländlermusik einer Region. Ed. Kulturkommission Kanton Schwyz (Schwyzer Hefte 75). Schwyz, 2000

Marcel Renggli: Die Krienser Halszither. Ed. Nidwaldner Museum. Altdorf, 2007

Verein Entlebucher Musikgeschichte und Rotary Club Entlebuch (Ed.): Das klingende Tal. Geschichte der Musik, des Musizierens und der musikalischen Institutionen im Entlebuch. Schüpfheim, 2008

Chavazzins

Contact

Eidgenössischer Jodlerverband EJV
E-mail

Verband Schweizer Volksmusik VSV
E-mail

KlangWelt Toggenburg
E-mail

Stampar il contact

https://www.lebendige-traditionen.ch/content/tradition/rm/home/tradiziuns/musica-populara-e--jutz--en-la-svizra-centrala.html