La sgnocca e la satira appenzellaisa

Il clisché da l'Appenzellais spiertus è sa furmà la fin dal 18avel tschientaner, tranter auter tras l'ovra da Johann Gottfried Ebel. Perditgas da sgnoccas en l'Appenzell chattan ins dentant gia pli baud. Raquintaders da sgnoccas e satirichers che han success lunsch enturn conferman lura pli tard il maletg dals leghers Appenzellais. Sgnoccas raquintadas a bucca che fan lur effect e che vegnan er dadas vinavant a bucca, èn vegnidas registradas en scrit dapi il 19avel tschientaner. Sco ovra da standard vala la renumada collecziun dad Alfred Tobler da l'onn 1905. Pli novas èn las collecziuns da Ruedi Rohner, il maister da la sgnocca appenzellaisa, da Walter Koller, dad August Inauen e da Toni-Sepp Wyss. La vart politica da la satira appenzellaisa represchenta Carl Böckli, in cumbattant cunter l'opportunissem e cunter ideologias totalitaras. El ha publitgà sias caricaturas e ses versets sut il pseudonim «Bö» oravant tut en il «Nebelspalter». Per la furma moderna dal cabaret e da la satira stattan Simon Enzler ed il slam da sgnoccas («Witz-Slam») ch'è sa furma l'ultim temp e che collia la tradiziun cun la cultura da slam. Sgnoccas appenzellaisas ed istorgias spiertusas raquintadas en circuls socials, ad occurrenzas u sur cudeschs (auditivs) èn divertaivlas fin oz. Sin la senda da viandar da sgnoccas tranter Heiden e Walzenhausen pon vegnir cumbinads idealmain il daletg da la cuntrada ed il divertiment da las sgnoccas.


Descripziun detagliada


Sparta

Praticas socialas


Chantun


Documents sonors

Peter Eggenberger: «Hööche Psuech im Schuelzimmer» (dal disc cumpact: «Lose ond lache. Appezeller Gschichte») © Peter Eggenberger/Chasa editura da l'Appenzell, Herisau, 2006

Ruedi Rohner: «Vo de Liebi» (dal disc cumpact: «Appenzeller Witze 1») © Ruedi Rohner/Chasa editura da l'Appenzell, Herisau, 1999

Ruedi Rohner: «Schlagfertig» (dal disc cumpact: «Appenzeller Witze 2») © Ruedi Rohner/Chasa editura da l'Appenzell, Herisau, 1999

Tradiziuns parentas

Publicaziuns

Peter Eggenberger: Dross ond Dri. Appezeller Gschichte. Herisau, 1999

Peter Eggenberger: Jechterondoo! Appezller Gschichte. Herisau, 2009

Peter Eggenberger: Vo Tökter ond Luusbuebe. Appezeller Gschichte. Herisau, 2011

August Inauen: Us em Appezöller Witzdröckli. Rorschach, 1979

Walter Koller: Dreihundert Appenzellerwitze. Horn, 1995 (8. Auflage)

Ruedi Rohner: Appezäller Witz (3 Bände). Herisau, 1996, 1997, 2004

Thomas Fuchs: Böckli, Carl. In: Historisches Lexikon der Schweiz. Bern, 2005

Anton Josef Wyss: Trääf ond rääs. 1597 Mool uss de Witztrue im Appezöll Innerhode Dialekt. Appenzell, 2005

Chavazzins

Contact

Appenzell Ausserrhoden
Amt für Kultur
E-mail

Appenzell Innerrhoden
Kulturamt
Appenzell Innerrhoden - Kulturamt - Kontakt

Stampar il contact

https://www.lebendige-traditionen.ch/content/tradition/rm/home/tradiziuns/la-sgnocca-e-la-satira-appenzellaisa.html