Savida da l'aura e dal clima

En l'epoca nua che las previsiuns da l'aura e las analisas dal clima vegnan fatgas sin basa scientifica èn las reglas da purs daventadas ina part da la folclora. Strusch in'emna na passa, senza ch'i na vegnia preschentà a la televisiun, en il radio u en la gasetta in proverbi da pli baud davart las regularitads presumtivas dal svilup da l'aura. Questas sabientschas renvieschan bain senz'auter ad experientschas ed ad enconuschientschas purilas tradiziunalas, ston dentant er vegnir chapidas sco expressiuns litteraras ch'èn caracterisadas in bun pau dal spiert da la romantica. Ultra da la stilisaziun burgaisa da las enconuschientschas meteorologicas purilas hai dentant adina er dà ina pratica populara da l'interpretaziun da l'aura. Quella è naschida tras il basegn essenzial da pudair calcular e planisar las lavurs agriculas, ed ella sa restrenscheva per il solit en il vair senn dal pled a l'orizont local. Formulada en scrit, dentant betg adina en furma elavurada, vegniva ella cunzunt en ils chalenders populars. Fin oz fan bleras persunas da la Svizra centrala lur atgnas observaziuns e prognosas davart l'aura e davart il clima – malgrà ch'ils rapports meteorologics èn omnipreschents en tut las medias e malgrà las capacitads dals servetschs meteorologics professiunals. Ellas fan quai observond lur conturns cun la flora e la fauna ed analisond fenomens da la natira: l’aurora ed il cotschen da la saira, il moviment dals nivels, il cumportament dals animals u la sensibilitad per l'aura èn lur indicaturs. Ed en las stivas sa chatta er bain inqual «Wätterbüechli» che serva per la registraziun regulara da datas ed observaziuns.