«Gansabhauet»

Il «Gansabhauet» è in'occurrenza tradiziunala, enconuschenta sur la regiun or, che ha lieu mintgamai ils 11 da november, il di da Son Martin, a Sursee. Oravant tut umens giuvens, ma er intginas dunnas emprovan da tagliar giu cun in sabel mut il chau d'ina auca morta ch'è pendida si vi dal chau. Ils umens e las dunnas na vesan nagut perquai ch'els ston trair en ina chapitscha cun barlocca sur la fatscha giu. Ultra da quai portan els ina mascra d'aur en furma da sulegl ed in mantè cotschen. Avant ch'els exequeschan lur sulet culp, palpan els cun moviments maladesters la posiziun da l'auca per chattar il lieu optimal per il culp. Per la successiun vegni tratg la sort. Fin che las duas aucas èn stgavazzadas, vegnan per regla fatgs tranter tschintg e ventg culps. Lieu d'acziun è ina tribuna davant la chasa communala, nua che var 3'000 aspectaturas ed aspectaturs spetgan. Il program accumpagnant cumpiglia differents gieus per uffants e per giuvenils sco raiver sin stangas, cursas en il satg u far grimassas – numnà «Chäszänne» perquai ch'ils uffants survegnan per lur grimassa («Zänni») preschentada in toc chaschiel («Chäs»). La finiziun da la festa da Son Martin fa il cortegi cun glischs da ravas («Räbeliechtli»), in cortegi da glisch cun laternas fatgas da ravas tardivas, sco er pasts festivs cun tratgas preparadas cun aucas en la chasa communala ed en las ustarias dals conturns. Ils origins da questa tradiziun n'èn betg clers, pon dentant vegnir situads en il temp medieval tardiv. Enturn l'onn 1820 è l'usit svanì da las tradiziuns localas viventas, avant ch'el è vegnì reactivà l'onn 1863.