Prada sauada

Las «Wässermatten» (prada sauada) en las vals dal circul Oberaargau dal chantun Berna, cun ils flums Langete, Oenz e Rot, èn las ultimas restanzas d'ina furma da cultura, ch'è stada fitg derasada en la Svizra bassa: il sauar e ladar la prada en moda cooperativa. Questa pratica è vegnida fermamain promovida tras mesiras per la meglieraziun dal terren r dals paders cisterziens da la claustra Son Urban en il 13avel tschientaner. Els han chavà ina vasta rait da chanals e da foss, plunà si cuntschets e construì ils foss da sauaziun principals cun «Brütschen» (sclusaduirs), ils foss laterals cun «Ablissen» (sculs), «Wuhren» (serras) e cun aissas per serrar si ils foss. Pli baud èn las «Wässermatten» vegnidas sauadas pliras giadas per onn. Las substanzas che l'aua transportava cun sai han gidà a nutrir la prada. Ils foss principals vegnivan mantegnids da las societads da sauaziun («Wässermatten-Genossenschaften») en lavur cumina, ils foss laterals en moda privata. La protecziun da las rivas è fin il temp dad oz incumbensa dals cunfinants. Il mantegniment da las auas publicas è ozendi il pli in duair da las vischnancas. Uschia èn las “Wässermatten” exemplaricas per la savida tradiziunala dal diever da la natira e represchentan furmas temprivas d’organisaziuns cooperativas. L'onn 1983 èn las «Wässermatten» vegnidas registradas en l'Inventari federal da las cuntradas e dals monuments natirals d'impurtanza naziunala.


Descripziun detagliada

Wässermatten (PDF, 555 kB, 28.02.2022)Ausführliche Beschreibung


Sparta


Chantun


Documents da video

Tradiziuns parentas

Publicaziuns

Walter Bieri: Die Wässermatten von Langenthal. In: Mitteilungen der Naturforschenden Gesellschaft Bern 4/6, Bern, 1949

Walter Bieri: Wässermatten-Reminiszenzen. In: Jahrbuch des Oberaargaus 18. Bern, 1975, p. 138-152

Valentin Binggeli: Kulturlandschaftswandel am Beispiel der Oberaargauer Wässermatten. Zerfall und Wiederaufbaumöglichkeiten in einem subalpinen Bewässerungssystem. In: Jahrbuch des Oberaargaus 32. Bern, 1989, p. 39-74

Valentin Binggeli, Markus Ischi: Wässermattenschutz. Erhaltungs- und Wiederherstellungsarbeiten 1985-1993. In: Jahrbuch des Oberaargaus 36. Bern, 1993, p. 289-306

Cristina Boschi, René Bertiller, Thomas Coch: Die kleinen Fliessgewässer. Bedeutung - Gefährdung - Aufwertung. Zürich, 2003

Christian Leibundgut: Die Wässermatten des Oberaargaus. In: Jahrbuch Oberaargau 13. Bern, 1970, p. 163-186

Christian Leibundgut: Zum Wasserhaushalt des Oberaargaus und zur hydrologischen Bedeutung des landwirtschaftlichen Wiesenbewässerungssystems im Langetental (Beiträge zur Geologie der Schweiz, Hydrologie 23). Bern, 1976

Christian Leibundgut: Erhaltung und Wiederherstellung der Wässermatten. Kulturlandschaft im Langetental. In: Jahrbuch des Oberaargaus 30. Bern, 1987, p. 15-52

Christian Leibundgut: Die Wässermatten des Oberaargaus - ein regionales Kulturerbe als Modell für Europa? In: Jahrbuch des Oberaargaus, Vol. 54 (2011), p. 121-144

Christian Leibundgut, Ingeborg Vonderstrass: Traditionelle Bewässerung - ein Kulturerbe Europas. Langenthal, 2016

Chavazzins

Contact

Wässermatten-Stiftung
E-mail

Stampar il contact

https://www.lebendige-traditionen.ch/content/tradition/rm/home/tradiziuns/prada-sauada.html