Sgrafits

Ornaments da sgrafit decoreschan numerusas fatschadas da chasas en Engiadina, en Bregaglia, en Val Müstair ed en autras regiuns dal Grischun. Motivs appreziads èn musters geometrics, bindels ondulads, rosettas, animals e figuras mitologicas. Impressaris da la renaschientscha han purtà la tecnica da decoraziun dal «sgrafit» (dal talian sgraffiare = sgriflar) il 16. tschientaner en il Grischun. Mastergnants indigens han copià ils motivs e cumplettà quels cun fantasia ad in agen tip. Tar quest artisanadi vegnan sgriflads cun claviglias e cun cuntels ornaments or d'ina vetta da liadira umida ch'è cuvrida cun ina vetta da chaltschina clera.

Qua tras vegn a la glisch la maulta da chaltschina pli stgira suten. La colur dal sablun ed ils pigments agiuntads dattan la nianza a la liadira. Pervia da sia structura da reliev e pervia dal ferm cuntrast da las colurs èn ils sgrafits adattads spezialmain per ornar las fanestras, las portas, las culmainas, ils balcuns torts ed ils chantuns. En il Grischun han ils sgrafits gì lur culminaziun durant il 17. e 18. tschientaner. Il cumenzament dal 20. tschientaner èn els vegnids reanimads sco segn caracteristic dal stil indigen grischun.

Mastergnants sco er artists da renum applitgeschan oz la tecnica da sgrafit tant per restaurar sco er per concepir edifizis novs. Els dovran motivs tradiziunals u er moderns e sviluppan lur agen stil. En curs ed en seminaris che sveglian pli e pli e interess, vegn dada vinavant la savida davart la veglia tecnica d'artisanadi.


Descripziun detagliada

Sgrafits (PDF, 397 kB, 29.05.2018)descripziun detagliada


Sparta


Chantun


Documents da video

Publicaziuns

Hans Hofmann: Sgraffito im Bergell, Engadin und Val Müstair. Chur, 1994

Urs Oskar Keller: Das Sgraffito: Mehr als nur Dekoration oder Volkskunst. In: Applica 17, 2007, p. 28–32

Iachen Ulrich Könz und Eduard Widmer: Sgraffito im Engadin und Bergell. Zürich, 1977

Gisela Kuoni: Fassaden voller Geheimnisse. In: TURICUM 23, Juni 1992, p. 27–32

Robin Schwarzenbach: Ein echtes Sgraffito aus eigener Hand. In: Neue Zürcher Zeitung, 7. Mai 2010

Eine Tradition für alle Ewigkeit. In: Contura 2016/17 (contura.rhb.ch)

Chavazzins

https://www.lebendige-traditionen.ch/content/tradition/rm/home/tradiziuns/sgrafits.html