Dapi sia creaziun vers la fin dals onns 1960 mussa il center autonom per giuvenils (Autonomes Jugendzentrum AJZ) a Bienna exemplaricamain tge che muntan autonomia e cundecisiun libra. L’AJZ è ina rait da projects socioculturals e dapi l’onn 1978 giuridicamain in’uniun. L’organ suprem è la radunanza plenara che vegn convocada en moda regulara. L’assamblea da las utilisadras e dals utilisaders s’occupa mintg’emna da las dumondas da las singulas gruppas e dals projects dal AJZ. Las sedutas èn publicas, funcziunan normalmain en moda democratica da basa e tenor consens. Gruppas d’activitad (sco l’alloschi d’urgenza «Sleep-In» ubain la scola da circus «Zircologik») organiseschan lur projects independentamain e per part en atgnas localitads. Las gruppas da lavur exequeschan las lavurs necessarias per il manaschi, sco per exempel l’organisaziun d’occurrenzas en il «Gaskessel», l’edifizi principal dal AJZ.
Cun in dumber annual da 70 000 visitadras e visitaders che vegnan nà da l’entira Svizra è la «Coupole» respectivamain il «Chessu» daventà il center da cultura il pli impurtant da la regiun. L’AJZ a Bienna guarda – sco in dals paucs spazis libers socioculturals – enavos sin bunamain tschuncanta onns istorgia. Igl era ed è anc adina in lieu, nua ch’ins po decider sez e nua ch’ins po realisar ideas, senza restricziuns tras convenziuns e reglas socialas, schebain ch’igl existan cunfins fixads internamain. Il lieu è avert per tuts che vulan participar e cundecider: la cumposiziun dal collectiv sa mida trasor, las valurs e la savida da projects vegnan transmessas cuntinuadamain. Uschia ha l’AJZ caracterisà pliras generaziuns en la regiun da Bienna: sco lieu d’inscunter da las alternativas e dals alternativs ubain sco lieu, nua che artistas ed artists, nunconformistas e nunconformists e blers auters han chattà in spazi liber per la realisaziun da sasez. La tradiziun dal AJZ represchenta l’autonomia, la toleranza visavi subculturas e gruppas marginalas sco er l’avertadad per novas chaussas.
