Il Gottard è dapli che mo in pass. Differentas epocas han mintgamai inscrit lur atgnas istorgias en ses grip, fin ch’il massiv da muntogna, situà en il center da la Svizra, è daventà in veritabel mitus. Fin oz funcziuna il discurrer dal Gottard en l’entira Svizra sco tecnica culturala che permetta a la societad da conversar davart valurs communablas. Il cumenzament dal svilup da quest mitus sa lascha tschiffar e datar en moda relativamain precisa: El deriva d’in discurs academic d’istorichers che ha gì lieu en ils emprims dus decennis dal 20avel tschientaner ed è alura vegnì popularisà en las furmas las pli differentas. Il massiv dal Gottard è avanzà en connex cun sia funcziun da defensiun militara en l’Emprima e silsuenter oravant tut en la Segunda Guerra mundiala, cura che la direcziun da l’armada svizra ha laschà siglientar en il grip numerus chastels-fortezza, sco simbol per la suveranitad naziunala e per la capacitad da prestaziun tecnica. En il discurs politic da la «defensiun spiertala da la patria» è el schizunt muntà ad in veritabel punct da cristallisaziun da l’idea dal stadi svizra. Questa benedicziun seculara dal Gottard è restada valaivla fin oz, cun expressivitads particularas en il chantun Uri, nua ch’ils mitus naziunals èn enritgids d’elements da la tradiziun narrativa locala – oravant tut da l’enconuschenta ditga davart la construcziun da la Punt dal Diavel –, ed en il chantun Tessin, nua che l’accent vegn mess fermamain sin l’istorgia dals origins dal tunnel da viafier ch’è vegnì inaugurà l’onn 1882. Il rapport cun l’istorgia dal traffic è ils ultims trais decennis puspè stà en il center er sin plaun naziunal. La construcziun dal tunnel da basa dal Gottard ha dà nov schlantsch al vegl mitus. Tras la construcziun dal tunnel da basa ha il narrativ dal Gottard contemporan obtegnì ina retscha da superlativs – principalmain tecnics.
Descripziun detagliada
Gotthard-Geschichten (PDF, 500 kB, 29.05.2018)Ausführliche Beschreibung
Sparta
Expressiuns oralas
Arts figurativs
Chantun
Tradiziuns parentas
Publicaziuns
Giorgio Bellini: La strada cantonale del San Gottardo: storia e storie della Tremola dall'Ottocento ai giorni nostri. Claro, 1999
Kilian Elsässer, ViaStoria (Ed.): Der direkte Weg in den Süden: die Geschichte der Gotthardbahn. Zürich, 2007
Guido Calgari: San Gottardo - Sintesi nazionale in quattro tempi e tre intermezzi. Lugano, 1937
Urs Hafner: Der unsichtbare Berg. Wie der Gotthard zu seinem Mythos kam. In: Neue Zürcher Zeitung, 14. Mai 2016, p. 47
Villi Hermann: San Gottardo. Produzione TSI. Lugano, 1977 (Film)
Elisabeth Joris, Katrin Rieder, Béatrice Ziegler (Ed.): Tiefenbohrungen. Frauen und Männer auf den grossen Tunnelbaustellen der Schweiz 1870-2005. Baden, 2006
Jon Mathieu: Gotthardverkehrswege - Nukleus der Eidgenossenschaft im Spätmittelalter? In: Schweizerische Akademie der Geistes- und Sozialwissenschaften (Ed.): Eine Zukunft für die historische Verkehrslandschaft Gotthard. Bern, 2014
Peter von Matt: Das Kalb vor der Gotthardpost. Zur Literatur und Politik der Schweiz. München, 2012
Orazio Martinetti: Sul ciglio del fossato - La Svizzera alla vigilia della grande guerra. Locarno, 2018
Renato Martinoni: Viaggiatori del Settecento nella Svizzera italiana. Locarno, 1989
Josef Müller: Sagen aus Uri. 3 Bände. Basel, 1926 / 1929 / 1945
Boris Previšić (Ed.): Gotthardphantasien. Eine Blütenlese aus Wissenschaft und Literatur. Baden, 2016
Remigio Ratti: L'asse ferroviario del San Gottardo: economia e geopolitica dei transiti alpini. Locarno, 2016
Judith Schueler: Materialising identity. The co-construction of the Gotthard Railway and Swiss national identity. Amsterdam, 2008
Helmut Stalder: Goethe am Gotthard. In: Neue Zürcher Zeitung, 12. Januar 2017
Aloys Schulte: Geschichte des mittelalterlichen Handels und Verkehrs zwischen Westdeutschland und Italien mit Ausschluss von Venedig. 2 Bände. Leipzig, 1900
Gerardo Rigozzi, Luca Saltini (Ed.): Lungo i binari del tempo / Auf den Schienen der Zeit. Catalogo della mostra «Lungo i binari del tempo: vedute e stampe della collezione di Giorgio Ghiringhelli, dal Settecento alla ferrovia del Gottardo», Biblioteca cantonale di Lugano, 24 maggio - 31 ottobre 2016. Lugano, 2016
Links
Chavazzins