Urbarisaziun turistica da la cuntrada en la Svizra centrala

En l'Europa è sa furmada a la fin dal 18avel tschientaner ina relaziun specifica envers la natira ch'è daventada essenziala per la vita moderna: l'urbarisaziun da la cuntrada a favur dal turissem, da l’alpinissem e dal passatemp. La regiun dal Lai dals Quatter Chantuns è stada confruntada da prim ennà cun quest svilup, e quai en in senn dubel: Per l'ina han ils emprims turists visità – ultra da la regiun dal Lai da Genevra e da la Surselva bernaisa – cunzunt er Lucerna, la Rigi ed il pass dal Gottard; per l'autra han questas activitads gì per consequenza ina urbarisaziun incumparabla e minuziusa da la cuntrada. Per il temp tranter 1870 e 1950 è documentada ina seria da projects da piunier che han pussibilità las purschidas turisticas fundamentalas ed elementaras, sco l'excursiun, la vista, il panorama u la variaziun da scenarias en la cuntrada. Parallelamain a l'avertura dal traffic èn vegnidas construidas infrastructuras d'hotellaria, da sport e da divertiment. Dapi la segunda mesadad dal 20avel tschientaner na vai betg pli per la realisaziun d'ovras da piunier, mabain per il perfecziunament e per la concentraziun da las purschidas. L'appropriaziun da la cuntrada e da la natira per il turissem è ina pratica culturala immateriala ch'è francada dapi passa duatschient onns en la regiun da la Svizra centrala e che caracterisescha l'economia, il mintgadi e la mentalitad dals umans.


Descripziun detagliada


Sparta


Chantun

Publicaziuns

Daniel Anker (Ed.): Titlis. Spielplatz der Schweiz. Zürich, 2001

Josef Flüeler-Martinez: Im Land der 100 Bahnen. Buochs, 2010

Heinz Horat: Seelust. Badefreuden in Luzern. Baden, 2008

Adi Kälin: Rigi. Mehr als ein Berg. Baden, 2012

Peter A. Meyer: Der Pilatus zwischen Mystik und Tourismus. Eine Festschrift zum 100jährigen Bestehen der Zahnradbahn Alpnachstad-Pilatus. Ed. Pilatus-Bahn-Gesellschaft. Luzern, 1989

Schifffahrtsgesellschaft des Vierwaldstättersees (Ed.): 150 Jahre Dampfschifffahrt auf dem Vierwaldstättersee. 1837-1987. Luzern, 1987

Schweizerisches Alpines Museum (Ed.): Augenreisen. Das Panorama in der Schweiz. Bern, 2001

Daniel Speich: Wissenschaftlicher und touristischer Blick. Zur Geschichte der «Aussicht» im 19. Jahrhundert. In: Traverse. Zeitschrift für Geschichte 3. Zürich, 1999, p. 83-99

Romano Cuonz, Christof Hirtler: Hotelkönig und Bergbahnpionier. Franz Josef Bucher und Josef Durrer. Kriens, 2015

Chavazzins

https://www.lebendige-traditionen.ch/content/tradition/rm/home/tradiziuns/urbarisaziun-turistica-da-la-cuntrada-en-la-svizra-centrala.html